ANOREKSİYA NERVOZA NEDİR?
30 Kasım 2019Çocukların Kaygı ve Korkularında Baş Edebilmeleri İçin Ebeveyn Önerileri
26 Mart 2020
Bebekler elini, elindeki objeyi ağzına götürmeye başladığı dönemde pis ve temiz kavramlarını
öğrenmeye başlar. Bakım veren kişi sık sık “Pis-pis, hayır, ııyyy pis…” gibi tiksinme içeren çeşitli
kelimelerle bebeği ikaz eder.
Çocuğun ifade ve konuşma becerisi geliştikçe “o pis temas etme hasta
olursun, karnın ağrır, mikrop kaparsın…” gibi cümlelerle ve bunlara eşlik eden yüz ifadeleri ile
çocuklara pis ve temiz kavramları öğretilir. Bunlara ek olarak obsesyonları olan aileler de var. Dış
kapıdan eve girerken eşiğe basmama kuralı olan, yatağın üzerinde zıplanamayan, her gün eve
girildiğinde bütün kıyafetleri çıkarıp yıkayan, her gün duş almadan yatağa girilemeyen…
Bütün bu davranışlarda her ebeveynin temel amacı çocuğunu hastalıklardan korumaktır.
Fakat çocuklar kendisini yetiştiren ebeveyne göre öğrenir ve şekil alır. Yani; Hangisi pis? Hangisi
temiz? Kendimi Nasıl Korurum? gibi birçok soruya zihinlerinde cevap verirler. Çocukların yanıtları
bazen farklılaşan bazen de benzeşen yöntemler içerir. Bunun yanı sıra, kaygısı olan, umursamayan,
kurallara sıkı sıkı bağlanan, esnek sınırlara sahip olan birçok karşı tepki de görebiliriz.
Fakat konu insanların ölmesi ise, bu konu ile ilgili birçok görüntü-yazı sosyal medya, internet
ve televizyonda yer alıyorsa her çocuk korkar. Yaş guruplarına bağlı olarak iç dünyalarında sevdiklerini
kaybetmekle ilgili endişelere sahipken, ölen insanları görmek ve kaybetme riskinin bu kadar yüksek
olduğunu bilmek kaygı-korku-travma gibi birçok şeyin oluşumuna sebep olur.
Ocak ayının ilk haftalarında Çin’de CORONA adında bir virüs duyuldu. Dünya’ya üşüme,
titreme, grip, nefes almakta zorlanmak ve ölüm gibi hastalık sürecini yansıtan birçok görüntü yayıldı.
Nereden çıktı? Nasıl oluştu? Nasıl bulaşır? Öldürücü mü? Nasıl korunmalıyız? diye kendimize sorular
sorarken çocuklar geri planda kaldı. Peki onlar ne düşünüyorlar? Bu olayın sosyal yaşama yansıyan
hangi yönünü görüyorlar? Hayatın çok küçük bir kısmını deneyimlemiş zihinlerinde doğru cevapları
bulmaları çokta mümkün değil.
Her bilinmezlik korku ve endişe doğurur. Corona virüsü ne, ne zaman olur ve nasıl olur
cevapsız bir sürü soru. Peki minik bedenlerinde ki yoğun korku ve zihinlerinde ki sayısız soru nasıl
giderilir?
Çocukların en çok önemsediği kişiler anne ve babalarıdır. Çünkü ebeveynleri onların
kahramanlarıdır. Sizlerin kurduğu cümleler, davranışlar, hissettiği duygular hepsi çocukların
inançlarını, duygularını ve düşüncelerini etkiler. Bu süreçte onlara sizler tarafından yansıyan her şey
ya çocuklarınızın çevresinde korunaklı zırh oluşturur ya da büyük bir korku ve endişeye sebep olur.
Çocukların yaş guruplarına bağlı olarak;
- Corona virüsünün nerede oluştuğu ve ülkeler arası sınırlarda insanların sağlık kontrollerinin
yapılarak geçiş sağladığının anlatılması,
- Bilim adamı ve doktorların tedavi yöntemi ile ilgili birçok konuda insanlara yardımcı
olduğunun anlatılması,
- Gen farklılıklarından dolayı her insanın bu virüsten etkilenmeyeceği, ırksal farklılıklarımızın da
beden direncimizi desteklediği ve vücudumuzun farklı savunma sistemlerine sahip olduğunun
anlatılması,
- Her insanda protein miktarının ve yapısının farklılığından dolayı virüs riski olsa bile etkilenme
oranının düştüğünün anlatılması,
- Kişisel bakım ve temizliklerinde dikkat etmeleri gereken davranışların (el yıkama, insanların
özel eşyalarını kullanmama, hasta olan arkadaşlarıyla iyileşene kadar fazla temas halinde
olmama vb.) anlatılması,
- Ev içerisinde Corona virüsünün bulaşması, insanların ölümü, Türkiye’ye gelmesi gibi
konularda abartılı konuşmalar yapılmaması, normalize ederek korunulması gerektiğinin kabul
edilmesi,
- Dinsel açıklamalarla “kıyamet zamanı geldi” gibi konuşmaların yapılmaması,
- Corona virüsü ile ilgili İnternet videolarının, televizyon haberlerinin izlenmemesi, (çocukların
yanında)
- Corona virüsünden kaynaklanan hastalıkların, ölümlerin uzun uzun konuşulmaması,
- Öğretmenlerinden de yardım alarak ailelerin yapmış olduğu konuşmaların ve açıklamaların
desteklenmesi.
Son olarak; bu güne kadar en yüksek ölümcül etkiye sahip olan virüslerden birisi %90 oran ile EBOLA
virüsüydü. Corona virüsü ise %3 ölümcül etkiye sahip bir virüs. Yani belirli önlemler alındığında bu
virüsün olumsuz etkilerinden korunmanın mümkün olduğunu bilerek çocuklarınızla iletişime
geçebilirsiniz. Bu yaklaşımla çocuklarınızın süreci anlamalarına ve kaygıları ile baş etmelerine destek
olabilirsiniz.
Uzm. Klinik Psikolog Gamze Türkmen